گرمازدگی
آسيبهاي ناشي از گرما در سه گروه قرار مي گيرد :
1- حمله گرمايي
2- خستگي ناشي از گرما
3- درد و انقباض ناشي از گرما
1- حمـلـه گرمـايي:
حمله گرمايي هنگامي رخ مي دهد كه مكانسيمهاي تنظيم كننده گرما در بدن، نتوانند بدن را تا حد كافي سرد كنند. در اين حالت دماي بدن بالا مي رود، ولي تعريق صورت نمي گيرد در نتيجه گرماي زيادي در بدن ذخيره مي شود و سرانجام سلولهاي مغزي دچار صدمه مي شوند كه اين مسأله حتي ممكن است به مرگ بينجامد.
2- تـشـخـيـص:
1- دماي بالاتر از 40 درجه سانتيگراد
2- پوست و دماغ، خشك و قرمز
3- نبض در حدود 160 بار در دقيقه، كه در ابتدا سريع بوده و با پيشرفت آسيب، ضعيف و سريع مي شود.
4- مردمكها در ابتدا كوچك شده، ولي بعد از مدتي گشاد مي گردد.
5- گيجي
6- تنفسي كه در ابتدا سريع و عميق است، ولي به تدريج ضعيف و سطحي مي شود.
7- سردرد
8- خشكي دهان
9- تهوع، استفراغ و ضعف عمومي
10- كاهش فشار خون
11- تشعشعات، انقباض عضلاني و احتمالاً از بين رفتن هوشياري
حمله گرمايي عمدتاً زماني رخ مي دهد كه دماي بالا همراه با رطوبت بالا و سرعت زياد وزش باد وجود داشته باشد.
3- درمـان:
مهمترين اورژانس در مورد حمله گرمايي، سرد كردن بدن است. بلافاصله بدن را از معرض تابش آفتاب دور كنيد، لباسهايش را درآوريد، بدنش را كاملاً با آب سرد مرطوب كنيد. سريعاً تهويه هواي سرد را برايش برقرار كنيد. سپس بيمار را با ملافه هايي كه با آب سرد مرطوب شده اند بپيچيد و سريعاً او را نقل مكان دهيد. همچنين به يك فرد ديگر ياد بدهيد كه چگونه در حين انتقال، بيمار را باد بزند و دستگاه تهويه را با حداكثر سرعتش به راه بيندازد. ايدآل اين است كه كل بدن بيمار را سريعاً در حمام آب و يخ قرار داده، يخ را بر پوستش مالش دهيم. اگر چنين كاري ممكن نبود، قطعات يخ را در يك كيسه پلاستيكي قرار دهيد، بدن بيمار را مرطوب كنيد و كيسه را بر بدن بيمار بماليد. پاكتهاي يخ را زير دست، دور گردن و اطراف قوزكهاي پاي بيمار بگذاريد تا عروق بزرگ سطحي را خنك كند.
وقتي دماي بدن بيمار به زير 39 درجه سانتيگراد رسيد با
سنجشهاي متوالي دماي بدن مواظب سرد شدن بيش از حد بدن باشيد. تا هنگامي كه
دماي بدن به زير 8/37 درجه سانتيگراد نرسيده است، عمل سرد كردن را ادامه
دهيد. اگر با اقدامات شما دماي بدن بيمار به زير 8/37 نرسيد حمله گرمايي
مجدداً رخ مي دهد. در حين سرد كردن بدن بيمار مواد محرك يا نوشيدني داغ
ندهيد. از آنجا كه گرمازدگي تمام بدن را درگير مي كند، ممكن است عوارض
زيادي ناشي از حمله گرمايي يا اقدامات درماني حاصل شود از اين رو در حين
سرد شدن بدن بيمار مراقب عوارض زير باشيد:
1- تشنجها
2- ورود مواد استفراق شده به راههاي هوايي
* براي جلوگيري از ورود مواد استفراق شده به ناي، بيمار را در وضعيتي قرار دهيد كه بتواند به راحتي مايع را از راههاي تنفسي خارج كنيد. اگر موفق شديد كه دماي بدن را ظرف 60-30 دقيقه به ميزان 2 درجه پايين بياوريد، عمل سرمادهي را متوقف كنيد. اگر قبل از اتمام عمليات انتقال بيمار، دماي بدنش مجدداً بالا رفت دوباره عمل سرد نمودن را آغاز كنيد.
4- خـسـتگي گرمـايي
اين حالت، در فرد سالمي رخ مي دهد كه در يك محيط بسيار گرم، به شدت فعاليت بدني انجام دهد. در واقع خستگي گرمايي حالت ملايمي از شوك است كه به واسطه تعريق طولاني و شديد بدن مقادير زيادي آب و نمك از دست مي دهد. وقتي اين آب از دست رفته به حد كافي جايگزين نشود جريان خون كاهش مي يابد و اعمال مغز، قلب و ريه تحت تأثير فراوان قرار مي گيرد.
5- تـشـخـيـص:
1- سردرد، سرگيجه، تهوع، ضعف
2- غش كردن
3- تعريق شديد
4- بي اشتهايي
5- كاهش هوشياري به ميزان كم
6- كاهش دماي بدن به پايين تر از سطح طبيعي يا حفظ آن در مرز طبيعي
7- گشاد شدن مردمكها
8- ضعف و نبض تند
9- تنفس سريع و سطحي
10- رنگ پريدگي پوست (معمولاً خاكستري) سرد و مرطوب
11- دردهاي احتمالي عضلات
12- اشكال در راه رفتن
مهمترين مشكل در خستگي گرمايي، از دست دادن نمك است.
6- درمـان:
1- او را به يك اتاق خنك ببريد، ولي مطمئن شويد كه احساس لرز نمي كند. كمپرسهاي سرد و مرطوب روي پوست او بماليد و دستگاه تهويه هواي خنك براي او مهيا كنيد .
2- او را وادار كنيد كه دراز بكشد. پاهاي او را 30-20 سانتيمتر بالا ببريد و سرش را كمي پايين بياوريد تا جريان خون كافي به مغزش برسد. تا آنجا كه مي توانيد لباسهايش را درآوريد و اگر نمي توانيد لباس خارج كنيد، آن را شل كنيد.
3- براي بيمار محلول آب و نمك ( يك قاشق چايخوري در هر ليوان) به ميزان نصف ليوان در هر 15 دقيقه به مدت يك ساعت تجويز كنيد.
4- اگر بيمار استفراق كرد، ديگر محلول آب نمك را به او ندهيد. او را به بيمارستان ببريد تا محلول آب و نمك را وارد رگهايش كنند.
5- اگر استفراغ صورت نگرفت، به اعضاي خانواده بياموزيد كه بيمار را به مدت 3-2 روز آرام و در حال استراحت قرار دهند و او را از معرض حرارت دور نگه دارند.
7- گرفتگي عـضلاني ناشي از گرما
گرفتگي عضلاني همراه با درد است كه به هنگام خروج بيش از حد نمك در حين تعريق شديد روي مي دهد. وقتي ميزان آب و نمك بدن كم شود بيمار آن را به صورت تشنگي درك مي كند. بيمار براي فرونشاندن تشنگي مقادير زيادي آب مصرف مي كند، بدون اينكه نمك را جايگزين كند. در هر حال گرفتگي عضلاني اغلب در عضلات بازو، ران و شكم رخ مي دهد. براي ايجاد گرفتگي عضلاني الزاماً هواي بسيار گرم يا داغ مورد نياز نمي باشد، مثلاً كسي كه در هواي سرد به شدت ورزش و عرق مي كند اگر نمك از دست رفته بدنش را جبران نكند ممكن است دچار گرفتگي عضلاني شود. گرچه ممكن است بيمار دچار سرگيجه شود و حتي احساس غش كند ولي وضعيت رواني و سطح هوشياري اين بيمــار طبيعي باقي مي ماند.
8- درمـان:
يك قاشق چاي خوري نمك را در يك ليوان آب حل كنيد و نصف ليوان را در هر 15 دقيقه به آرامي به بيمار بدهيد.
* توجه:
عضلاتي را كه دچار گرفتگي شده اند را ماساژ ندهيد، چرا كه ماساژ، كراپها (گرفتگيها) را درمان نمي كند و حتي مي تواند درد را تشديد كند .به بيمار كمك كنيد تا آرام بماند، چرا كه آرامش باعث تسريع بهبودي مي شود. بيمار بايد به مدت 12 ساعت از هر گونه فعاليتي اجتناب كند.
بدن انسان به طور عادی، دارای یك مكانیسم تنظیم گرما است و برهم خوردن تعادل در این مكانیسم به نحوی كه درجه حرارت بدن به طور غیر عادی بالا رود را گرمازدگی می‌نامند.از نشانه‌های گرمازدگی می‌توان به ضربان تند قلب، تغییر فشارخون، تنفس بریده بریده، سردرد، سرگیجه، تشنج و گرفتگی عضلات اشاره كرد.
این علایم را نباید نادیده گرفت چرا كه در برخی موارد منجر به مرگ نیز خواهد شد.
برای پیشگیری از گرمازدگی موارد زیر را رعایت كنید:
آب خالص یا آب میوه بنوشید و از مصرف نوشیدنی‌های كافئین‌دار پرهیز كنید چرا كه این نوع نوشیدنی‌ها باعث بیشتر شدن ادرار و كمتر شدن تعریق بدن می‌شوند و وقتی آب بدن كم شود احساس گرمازدگی بیشتری خواهید كرد.
از كربوهیدرات‌های پیچیده استفاده كنید. استفاده از كربوهیدرات‌های ساده مانند نان سفید و غذاهای فرآوری شده باعث بالا رفتن سطح قند در خون شده كه می‌تواند منجر به سردرد و خستگی و درنهایت گرمازدگی شود.
روزانه، مقدار زیادی پروتئین و چربی‌های سالم استفاده كنید.
مصرف تخم‌مرغ، گوشت، پنیر، روغن زیتون و انواع آجیل به تعادل سطح قند خون شما كمك شایانی خواهند كرد.
بهترین روش برای پایین آوردن حرارت بدن، نوشیدن شیر بدون چربی است.
در روزهای داغ تابستان برای پیشگیری از گرمازدگی اضافه كردن پیاز را به غذا فراموش نكنید.
از آب میوه‌های طبیعی مانند آب هندوانه، آب آناناس استفاده كنید چرا این نوع آب میوه‌ها، خاصیت خنك كنندگی دارند و بدن را مرطوب نگه می‌دارند
همیشه یادمان باشد که زندگی پیشکشی است برای شادمانی و خوب زیستن،لبخند زیباترین آرایش هر فرد است و مثبت اندیشی کلید خوشبختی، زندگی کوتاه تر از آن است که خود را بخاطر مسايل بی ارزش دچار استرس کنیم. از همه لحظه های عمرمان لذت ببریم. کمتر قضاوت کنیم و بیشتر بپذیریم و مادامی که به کسی آسیب نمی رسانیم همانگونه که دوست داریم زندگی کنیم و اهمیت ندهیم که دیگران درباره ما چگونه فکر می کنند و چه می گویند